İş Sözleşmesinin Fesih Şekline Göre Kıdem Tazminatı Hakkı

1- İşçi Tarafından Sözleşmenin Feshi

 

Kıdem tazminatı şartlarının tamamını şu makalemizden inceleyebilirsiniz. Sözleşme; işçi tarafından aşağıdaki hallerden biri gerekçe gösterilerek sonlandırılmışsa kıdem tazminatı hakkı doğar.

 

-Mobbing nedeniyle sözleşmenin feshi hallerinde ( 6098 s. Kanun madde 417 )

-İşçinin maaş / ücret veya fazla mesai ile genel tatil ücretleri gibi ücret ödemeleri geç veya eksik ödenirse ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-e )

-İşçinin süreli askerlik veya bedelli askerlik görevini yerine getirmek için işten ayrılması halinde ( 1475 s. Kanun Madde 14/1-3 )

-İşçinin emeklilik prim gün sayısını doldurmuş olması nedeniyle işten ayrılması halinde ( 1475 s. Kanun Madde 14/1-5 )

-İşçinin emeklilik şartlarını yerine getirmiş olması ve emekliliğe ayrılması nedeniyle ( 1475 s. Kanun Madde 14/1- 4 )

-Kadın işçinin evlendikten sonra bir yıl içerisinde sözleşmeyi sonlandırması halinde, ( ( 1475 s. Kanun Madde 14/1-5 )

-İşçinin çalışma şartlarında veya sözleşme koşullarında; çalışma saatleri, çalışma yeri, ücret, işin vasfı gibi esaslı noktalarda işveren tarafından değişiklik yapılması halinde ( 4587 s. Kanun Madde 22 )

-İşçiye; çalışma şartları, ücret ya da esaslı noktalarda ayrımcılık yapılması nedeniyle iş sözleşmesinin feshi halinde,

-İşçinin vefat etmesi nedeniyle mirasçılarının talep etmesi halinde ( 1475 s. Kanun Madde 14/1- 5 )

-İş, işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, ( 4587 s. Kanun Madde 24/I-a )

-İşveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa,  ( 4587 s. Kanun Madde 24/I-b )

-İşveren, sözleşmenin kurulması esnadına işin niteliği konusunda işçiyi yanıltmışsa, ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-a )

-İşveren, işçi veya ailesi hakkında şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-b )

-İşveren, işçiye cinsel tacizde bulunursa ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-b )

-İşveren, işçi veya ailesine sataşır, gözdağı verir, kanuna aykırı davranışa özendirir veya sürüklerse ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-c )

-İşveren, işçiye ve ailesine karşı bir suç işlerse ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-c )

-İşveren, işçi hakkında asılsız ağır itham veya sözlerde bulunursa ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-c )

-İşçinin, işyerinde cinsel tacize uğramasına ve bunu işveren bildirmesine rağmen işveren tarafından önlem alınmamışsa, ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-d )

-İş başına ücret ödemesi yapılan işlerde, işçiye az iş verilmesi ve ücret farkının ödenmemesi hallerinde ( ( 4587 s. Kanun Madde 24/II-f )

-İşin bir haftadan fazla durdurulmasına sebebiyet verecek zorlayıcı nedenlerin meydana gelmesi halinde ( 4587 s. Kanun Madde 24/III )

-İşveren tarafından gerçekleştirilen, aşağıda sayılan hallerden herhangi bir nedene dayanmayan tüm fesih hallerinde.

 

2- İşveren Tarafından Sözleşmenin Feshi

 

Sözleşme, işveren tarafından “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller” olarak sayılan hallerden biri gerekçe gösterilerek feshedilirse, işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Bunların dışında işveren tarafından yapılan tüm fesih şekilleri, işçinin kıdem tazminatına hak kazanmasını sağlar.

 

-Sözleşmenin yapıldığı sırada esaslı noktalar hakkında işverenin yanıltılması halinde ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-a )

-İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması halinde ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-b )

-İşçinin, başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması halinde ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-c )

-İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-d )

-İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-e )

-İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-f )

-İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-g)

-İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-h)

-İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması ( 4587 s. Kanun Madde 25/II-ı)

 

Sonuç

 

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağı, hangi şartların uygulanacağı, hangi kuralların uygulanacağı her olaya özel değerlendirilmesi ve karar verilmesi gereken bir meseledir. Yukarıda sayılan hallerin varlığı halinde işçi her zaman kıdem tazminatına hak kazanır demek peşinen doğru değildir. Bu nedenle işçinin hangi hallerde kıdem tazminatına hak kazanacağına ilişkin olarak somut olaya özgü biçimde hukuki danışmanlık alınması şiddetle tavsiye edilmektedir.

 

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya e-mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 16.12.2020

 

 

 

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.