Borç Para Verme ve İadesi Davası, Borç Para Nasıl Geri Alınır?  

Yüz yıllardır, eş – dost arasında ya da yönetici – şirket , ortak – şirket arasında borç para verme yönünde ilişkiler geliştirilmiştir. Bu ilişkiler nedeniyle kanun koyucu, Türk Borçlar Kanunu’na bu ilişkileri düzenleyen birtakım maddelere yer vermiştir.

1- Borç Para Vermek Tüketim Ödüncü Sözleşmesi Kurar

Türk Borçlar Kanunu madde 386: “Tüketim ödüncü sözleşmesi, ödünç verenin, bir miktar parayı ya da tüketilebilen bir şeyi ödünç alana devretmeyi, ödünç alanın da aynı nitelik ve miktarda şeyi geri vermeyi üstlendiği sözleşmedir.”

2- Borç Para Veren Faiz İsteyemez

Kural olarak Türk Borçlar Kanunu madde 387 gereğince borç para veren bu paranın geri verilmesi tarihinde faiz talep edemez. Fakat taraflar yazılı sözleşme ile aksini kararlaştırıp faiz işletilebileceğini sözleşmeye yazabilirler. Sözleşmede faiz istenebileceği yazılmış fakat oran yazılmamışsa yıllık % 9 faiz işletilebilir. Taraflar sözleşmeye yıllık % 13,5 puana kadar faiz işletileceğini yazabilirler. Bunun üzerinde yazılan faiz oranları TBK 88/2 gereği geçersizdir.

3- Ticari Bir İlişki İçin Borç Para Veren Faiz İsteyebilir

Türk Borçlar Kanunu madde 387/2 gereğince borç para veren kişi, bu paranın ticari bir ilişki kapsamında verildiğini ispat edebilirse sözleşmede faiz ile ilgili bir şey yazmasa bile faiz talep edebilir. Faiz oranı ticari avans faizi olup 13.06.2020 tarihinden sonraki işlerde yıllık % 10 olarak belirlenir.  Sözleşmede faiz oranı belirlenmişse, bu oran uygulanacak olup ticari işlerde faiz üst sınırı bulunmamaktadır. Bileşik faiz uygulaması yasaktır.

4- Borç Geri Ödenmiyorsa Dava Açmadan Önce İhtar Çekmek Zorunlu

Taraflar arasında yazılı olarak sözleşme yapılmamış ise verilen borç paranın ne zaman geri ödeneceği konusunda net bir tarihin belirlenmediği kural olarak kabul edilmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 392. Maddesi aynen şöyle düzenlenmiştir:

“Ödüncün geri verilmesi konusunda belirli bir gün ya da bildirim süresi veya borcun geri istendiği anda muaccel olacağı kararlaştırılmamışsa ödünç alan, ilk istemden başlayarak altı hafta geçmedikçe ödüncü geri vermekle yükümlü değildir.”

Düzenlemeden de anlaşılabileceği üzere verilen borç para iade edilmiyorsa, doğrudan dava açılamaz. Veya icra takibi yapılamaz. Öncelikle usulüne uygun bir borç paranın iadesi ihtarnamesi düzenlenmeli, bu ihtarname borçluya tebliğ ettirilmelidir. Aksi halde açılacak davaların veya yapılacak icra takiplerinin sonuçsuz kalacağı bilinmelidir.

Yazılı olarak ödeme tarihi belirlenmemiş olmakla birlikte, mailleşme ya da mesajlaşma gibi ispat kurallarının uygulanabileceği hallerde ve özellikle bu ortamlarda borçlu tarafından ödeme tarihi belirtilmişse bu tarihin de geçerli olabileceği kabul edilebilir.

5- Bankadan Gönderilen EFT/Havale Açıklamasına Borç Yazmak Yeterli Değil, Ne Yazılması Lazım?

Yargıtay’ın güncel çeşitli kararlarında da açıklandığı üzere “borç” – “havale” gibi yetersiz açıklamalar ile gönderilen paraların karşı tarafa borç vermek amacıyla gönderildiği iddiası kabul görmemektedir. “Davacının “nakit yatan” açıklamalı banka dekontu ile yatırdığı para, havale niteliğinde olup bu paranın borç para olarak verildiğinin yazılı belgelerle ispatlanması gerekir” ( Yargıtay 11. HD 26.02.2020 tarihli, 2019/3737 E. Ve 2020/2101 K. )

Borç veren, banka açıklamasına “geri ödenmek üzere borç veriyorum” – “… tarihinde geri ödenmek üzere borç olarak” gibi açıklamalar yapması en sağlıklı yol olacaktır. Aksi halde yalnızca “borç” ibareli açıklamalar ile gönderilen ödemelerin iadesi noktasında karşı tarafın savunmaları da dikkate alınarak paranın geri alınmasında güçlük yaşanabilir.

Sonuç

Borç para veren, geri istemekte hukuki olarak haklı olduğunu, borcun geri ödenmesinin zamanının geldiğini ve özellikle bu paranın borç olarak verildiğini ispatlamak zorundadır. Bunun için öncelikle taraflar arasında yazılı bir sözleşme yapılması özellikle ve ısrarla önerilmektedir. Yazılı sözleşme mevcut değilse paranın ne şekilde geri alınacağı, ihtar çekme zorunluluğu, ihtarnameye ne yazılacağı gibi konularda hukuki destek alınması önem arz eder.

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya e-mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 05.01.2021

 

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.