Manevi Tazminat Taleplerinde Kesinleşmeden İcra: Kişilik Hakkına Saldırı, Trafik Kazası, İş Kazası, Haksız Rekabet, Boşanma, Ölüm ve Cismani Zarar

1- Ölüm ve Cismani Zarar Nedeniyle Manevi Tazminat Kesinleşmeden İcra

Somut olayda, icra takibinin dayanağı olan .. 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/548 Esas, 2014/1333 Karar sayılı ve 17/12/2014 tarihli ilamı, ölüm ve cismani zarar sebebi ile 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 56. maddesi gereğince hükmedilen manevi tazminata ilişkin olup, yukarıda belirtilenler arasında yer almadığından takibe konulabilmesi için kesinleşmesi gerekmez. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 28.05.2018 tarihli, 2018/2790 E. ve 2018/5318 K.)

2- Trafik Kazası Nedeniyle Manevi Tazminat Kesinleşmeden İcra

Takip dayanağı ... . Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 11.04.2014 tarih ve 2012/504 Esas, 2014/195 Karar sayılı ilamının, trafik kazasından kaynaklanan haksız fiil sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davasına ilişkin olup, tarafların şahsı ya da ailevi yapılarına ilişkin hukuki durumlarında bir değişiklik yaratmadığı, sonuçları itibariyle ancak tarafların mal varlığını etkilediği anlaşılmaktadır. Bu durumda anılan ilâmın kesinleşmeden takibe konulması mümkün bulunmaktadır. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 26.04.2018 tarihli, 2016/30444 E.  ,  2018/3784 K.)

3- Boşanma Manevi Tazminat Kesinleşmeden icra Edilemez

O halde; mahkemece, aile ve kişiler hukukuna ilişkin ilamların kesinleşmeden icra edilemeyeceği, ilam bir bütün olup eklentilerin de aynı kurala tabi olduğu, asıl hüküm kesinleşmeden eklentilerinin ayrıca takibe konulamayacağından bahisle verilen şikayetin kabulüne dair verilen karar usul ve yasaya uygun olup kararın onanması gerekirken bozma kararı verildiği anlaşılmakla, borçlunun karar düzeltme talebinin kabulü gerekmiştir. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 07.10.2019 tarihli,       2019/8879 E.  ,  2019/14199 K.)

4.1- Boşanma Hükmü Kesinleşmişse Manevi Tazminat Kesinleşmese de İcra Edilebilir

“aile ve şahsın hukuku ile ilgili hükümler kesinleşmedikçe takibe konu edilemez. Ayrıca, boşanma kararının "eklentisi" olan (yoksulluk) ve (iştirak) nafakası da aynı kurala tabi olup, icra takibine konu edilebilmesi için boşanma hükmünün kesinleşmesi gerekir. Bir başka anlatımla boşanma hükmü kesinleşmiş ise, eklentilerin (Yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, maddi ve manevi tazminat vs.) infaz edilmesi için kararın, eklentiler yönünden de kesinleşmesi gerekmez. Somut olayda; icra takibinin dayanağı olan ilam, boşanma ilamının fer'isi olan yoksulluk nafakasına ilişkin olup, boşanma hükmü tarafların kararı temyiz etmemesi üzerine 01/06/2018 tarihinde kesinleşmiştir. Boşanma hükmünün 01.06.2018 tarihinde kesinleşmesi nedeniyle, feri kalemler yönünden 23/01/2019 tarihinde yapılan ilamlı takipte bir usulsüzlük bulunmamaktadır. (Benzer karar Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 25/10/2018 tarih 2018/4469 esas 2018/10618 karar)”  (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 30.03.2021 tarihli, 2020/8421 E.  ,  2021/3758 K.)

4.2. Boşanma Kararı Kesinleştikten Sonra Açılan Manevi Tazminat Davası Kesinleşmeden İcra Edilebilir

Hukuk Genel Kurulu’nun 28.02.2001 tarihli ve 2001/12-206 E., 2001/217 K. sayılı kararında boşanma kararının kesinleşmesinden sonra hüküm altına alınan manevi tazminata ilişkin ilâmın icraya konulabilmesi için kesinleşmesinin gerekmediği benimsenmiştir.

5- Basın Yoluyla Kişilik Haklarına Saldırı ve Manevi Tazminat

Somut olayda, takibin dayanağı olan ... 7.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.07.2016 tarih ve 2013/72E., 2016/397K. sayılı ilamının, basın yoluyla kişilik haklarına saldırıdan kaynaklanan manevi tazminat alacağına ilişkin olup, tarafların şahsı yada ailevi yapılarına ilişkin hukuki durumlarında bir değişiklik yaratmayan, sonuçları itibariyle ancak tarafların malvarlığını etkileyen ilam niteliğinde olduğu anlaşıldığından, anılan ilâmların, diğer edaya ilişkin ilamlar gibi kesinleşmeden takibe konulması mümkündür. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 30.04.2019 tarihli, 2018/7472 E.  ,  2019/7126 K.)

6- Doğrudan Açılan Haksız Rekabet Nedeniyle Manevi Tazminat Kesinleşmeden İcraya Konulabilir

Takip konusu ilam Türk Ticaret Kanunu'nun 54 ve devamı maddelerine dayanılarak açılan haksız rekabet nedeniyle maddi ve manevi tazminat davasına ilişkindir.

Bu hali ile takip dayanağı ilam, şahsın hukuku ile ilgili olmakla birlikte tarafların şahsı ile ilgili hukuki durumlarında değişiklik yaratan bir sonuç doğurmayıp, sadece mal varlığını etkileyeceği ve edaya ilişkin bir ilam olduğundan takibe konulabilmesi için kesinleşmesi gerekmez. İlamın fer-ileri olan yargılama gideri ile vekalet ücreti de asla bağlı olduğundan bu alacakların takibe konulması için kesinleşmeleri gerekmez. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 27.11.2018 tarihli, 2018/5953 E.  ,  2018/12256 K.) Aynı yönde bkz. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 07.11.2018 tarihli, 2018/4753 E.  ,  2018/10968 K.

7- Haksız Rekabetin Önlenmesi Talepli Davalarda Hükmedilen Manevi Tazminat Kesinleşmeden İcraya Konulamaz

“Haksız rekabetin önlenmesine ilişkin ilamlar şahsın hukukuna ait olması nedeniyle, kesinleşmeden takip konusu yapılamaz. HUMK.nun 443/4.maddesi gereğince bu nitelikteki kararlar, kesinleşmeden icra olunamazlar. Karardaki maddi-manevi tazminat, vekalet ücreti ve yargılama giderleri gibi ilamın ferileri niteliğindeki bölümlerinde takibe konulabilmesi için asla bağlı olarak kesinleşmesi gerekir.” (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 16.06.2008 tarihli, 2008/9378 E.  ,  2008/12614 K.)

8- Tehdit ve Hakaret Nedeniyle Manevi Tazminat

“Takip dayanağı ... 21. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 15.09.2015 tarih ve 2014/118 Esas, 2015/282 Karar sayılı ilamının, haksız fiil (tehdit ve hakaret) sebebiyle açılan manevi tazminat davasına ilişkin olup, tarafların şahsı ya da ailevi yapılarına ilişkin hukuki durumlarında bir değişiklik yaratmadığı, sonuçları itibariyle ancak tarafların mal varlığını etkilediği anlaşılmaktadır. Bu durumda anılan ilâmın kesinleşmeden takibe konulması mümkün bulunmaktadır.”(Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 24.09.2018 tarihli, 2018/3772 E.  ,  2018/8479 K.)

9- İş Kazasından Kaynaklanan Manevi Tazminat

“Takip dayanağı ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 20.11.2014 tarih ve 2012/417 Esas, 2014/626 Karar sayılı ilamının, iş kazasından kaynaklanan haksız fiil sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davasına ilişkin olup, tarafların şahsı ya da ailevi yapılarına ilişkin hukuki durumlarında bir değişiklik yaratmadığı, sonuçları itibariyle ancak tarafların mal varlığını etkilediği anlaşılmaktadır. Bu durumda anılan ilâmın kesinleşmeden takibe konulması mümkün bulunmaktadır.” (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 29.05.2018 tarihli 2018/2775 E.  ,  2018/5381 K.)

10- Kişilik Haklarına Saldırı Nedeniyle Manevi Tazminat Kesinleşmeden İcra Edilebilir

“Yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler ve ilkelere göre, takibe dayanak ilâmdaki tazminat, TMK’nın "Kişiler hukuku" başlıklı "Birinci Kitabı’nın "Kişiliğin korunması" başlığı altında yer alan 24 ve 25. maddelerinden kaynaklanmakta ise de davacılar tarafından açılan manevi tazminat davasının mali hakka yönelik olduğu, mahkemece manevi zarara karşılık bir miktar paranın ödenmesine karar verildiği gözetildiğinde, ilâm tarafların şahsı ya da ailevî yapısı ile ilgili hukuki durumlarında, kayıt ve sicilinde değil, malvarlığında değişiklik yaratacak nitelikte olduğundan ilâmın takibe konulabilmesi için kesinleşmesi gerekmez.” (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 10.11.2020 tarihli, 2017/2833 E.  ,  2020/855 K. sayılı kararı)

Kararın Kesinleşmeden İcraya Konulduğuna İlişkin Şikayetin Süresiz Şikayetlerden Olduğu Hakkında HGK Kararı başlıklı yazımızdan, takibin iptaline ilişkin şikayetin süresi hakkında güncel HGK kararını bulabilirsiniz.

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.