Yabancı Para Alacağına İlişkin Alacak Davası: İcra İnkar Tazminatı ve Vekalet Ücreti
1- Yabancı Para Üzerinden Dava ve İcra Takibi
Döviz alacağı üzerinden icra takibi başlatılmasında ya da dava açılmasında herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu yazımızda döviz üzerinden icra takibi ya da dava açılması halinde icra inkar tazminatı ve vekalet ücretinin ne şekilde hesaplanması gerektiği konusunda ayrıntılı açıklamalara yer verilecektir. İcra inkar tazminatının döviz üzerinden hüküm altına alınamayacağı Yargıtay'ın istikrarlı uygulamasıdır. Bu nedenle bu konuyu tartışmaya açmak yerine, döviz üzerinden hüküm altına alınamayacak ise de ne şekilde hesaplanacağı tartışılacaktır.
“İcra mahkemesince, icra inkar tazminatına yabancı para alacağının takip tarihindeki kur üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı belirlenerek hükmedilmesi gerekmektedir. Bu husus kamu düzeni ile ilgili olup re’ sen gözetilmesi gerekir[1].”
2- Yabancı Para Alacaklarında İnkar Tazminatının Hesaplanması
Yabancı para alacağına ilişkin icra takibine vaki itirazın kaldırılması veya iptali davalarında mahkemece hükmedilecek inkar tazminatı hesabında, takibin devamına karar verilen döviz cinsinin takip tarihindeki efektif satış kuru üzerinden Türk Lirası değeri bulunur, bu değerin % 20’si Türk Lirası cinsinden inkar tazminatı olarak hüküm altına alınır.
2.1. Döviz Cinsinden İnkar Tazminatına Hükmedilemez
“Davalı aleyhine hükmedilen icra inkar tazminatının, yabancı para cinsinden kabul edilen asıl alacağın, icra takip tarihindeki TL karşılığı üzerinden hükmedilmesi kamu düzeninden olup, mahkemece re'sen gözönünde bulundurulması gerekirken, döviz cinsinden icra inkar tazminatına karar verilmesi doğru olmadığından kararın bu nedenle bozulması gerekmekte[2]…”
2.2. Takip Tarihindeki Efektif Satış Kuru Üzerinden Asıl Alacak TL’ye Çevrilmeli
“… tazminata, yabancı para alacağının takip tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın efektif satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı belirlenerek hükmedilmesi gerekirken yabancı para (USD ) esas alınmak suretiyle tazminata karar verilmesi isabetsiz olup, bozma sebebi ise de, anılan yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını zorunlu kılmadığından, ilk derece mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir[3].”
“…tazminata, yabancı para alacağının takip tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti ... Bankası’nın efektif satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı belirlenerek hükmedilmesi gerekirken yabancı para (USD) cinsinden kabul edilen asıl alacak esas alınmak suretiyle tazminata karar verilmesi isabetsiz olup[4]…”
“… 7. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 09/07/2020 tarih ve 2018/614 E. 2020/238 K. sayılı kararının hüküm bölümünün tazminata ilişkin ”2” nolu bendinde yer alan; “...asıl alacağın %20'si oranında icra inkar tazminatının davacıdan alınarak davalıya verilmesine...” şeklindeki cümlenin karar metninden tamamen çıkarılmasına, yerine; “85.774,70-EURO asıl alacağın takip takip tarihindeki (27.06.2018) Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın efektif satış kuru (5,4139) üzerinden belirlenen Türk Lirası karşılığının %20'si olan 92.875,12-TL. tazminatın davacıdan alınarak davalıya verilmesine,” ibaresinin yazılmasın [5]..”
3- Yabancı Para Alacağına İlişkin Davalarda Vekalet Ücreti Hesabında Hangi Tarihli Kurun Dikkate Alınacağı
“Mahkemece, hükümde tahsiline karar verilen yabancı para alacağının, karar tarihi itibariyle Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığı esas alınarak davacı lehine vekalet ücreti takdir edilmesi gerekirken, bu kurala uyulmadan yapılan vekalet ücreti hesabı doğru olmayıp bozmayı gerektirir[6].”
Sonuç Olarak
Döviz üzerinden başlatılan icra takiplerine vaki itirazın kaldırılması veya iptali davalarında hükmedilecek inkar tazminatı döviz cinsinden hüküm altına alınamaz. Yapılması gereken iş, takibin devamına karar verilen döviz miktarının takip tarihindeki efektif satış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilerek bu tutarın % 20’si üzerinden inkar tazminatının hüküm altına alınmasıdır.
Vekalet ücreti de Türk Lirası cinsinden hüküm altına alınabilir. Döviz cinsinden vekalet ücretine hükmedilemez. Yapılması gereken iş, inkar tazminatından farklı olarak, kabul edilen veya reddedilen dava değerinin “karar tarihindeki” efektif satış kur üzerinden Türk Lirasına çevrilerek hesaplanacak Türk Lirası için ilgili AAÜT hükümlerine göre vekalet ücretinin ve TL cinsinden hüküm altına alınmasıdır.
Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 15.05.2022
[1] Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 25.11.2021 tarihli, 2021/10400 E. - 2021/10652 K. sayılı kararı
[2] Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 22.09.2021 tarihli, 2020/5717 E. - 2021/5646 K. sayılı kararı
[3] Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 25.11.2021 tarihli, 2021/10400 E. - 2021/10652 K. sayılı kararı
[4] Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 23.11.2021 tarihli, 2021/5331 E. - 2021/10484 K. sayılı kararı
[5] Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 25.05.2021 tarihli, 2021/3724 E. - 2021/5400 K. sayılı kararı
[6] Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 09.12.2021 tarihli, 2021/4522 E. - 2021/12777 K. sayılı kararı
Av. Kadir Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Ticaret Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir. Çalışmalarını Ticaret Hukuku ve Şirketler Hukuku alanında yoğunlaştırmıştır.