Kapalı Fatura Karinesinin Aksini İspat: Sonraki Ödemelerin Etkisi ve Karinenin Çürümesi

1- Kapalı Fatura Karinesi

Milyon yıl önce Ankara Ticaret Odası’nın bir kararı ile başlayan ve ticaret hayatında dürüstlüğe ve karşılıklı güvene inanan tacirlerin başını ağrıtmaya devam eden bir konu olarak kapalı fatura; bedeli tahsil edilmiştir anlamına gelen ve bu yönde bir karine yaratan garabet bir uygulamadır. Yargıtay’ın birçok kararında yıllardır istikrarlı biçimde kabul ettiği üzere, kapalı fatura icra takibine konu edilir ve borçlu tarafça takibe itiraz edilirse, kapalı faturaya konu alacak miktarının aslında ödenmediğini / tahsil edilmediğini ispatlamak yükü alacaklı üzerindedir ve bunu ancak yazılı bir delille ispatlayabilir. Cümlenin gelişinden bile, “bir şeyin yapılmadığını” ispat etmenin imkansızlığı rahatlıkla anlaşılabilir. Borçlu tarafça imzalanmış bir belge veya gönderilmiş bir mail aracılığıyla; bu faturada gösterilen paranın ödenmediği ispatlanabilir ise de böyle bir belge elde etmek hayatın olağan akışında imkansızdır. Bu nedenle bu karineyi çürüten ve ortadan kaldıran başka bir yol gereklidir. O yol, bu yazımızda incelenecektir.

2- Kapalı Faturanın Düzenlendiği Tarihten Sonra Yapılan Kısmi Ödemelerin Faturadan Kaynaklanan Karineyi Ortadan Kaldıracağı Hakkında

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 23.12.2020 tarihli, 2020/996 E.  ,  2020/3320 K. sayılı kararında detayları ile açıklandığı üzere, kapalı faturanın borçlusu, faturanın düzenlendiği tarihten sonra kısmi ödeme veya ödemeler yapmışsa, bu fatura bedelinden dolayı borçlu olduğu anlamına gelmektedir. Haliyle kapalı fatura bedelinin ödendiği yönündeki karine ortadan kalkmış olur. Artık borçlu olan taraf, bu fatura bedelini tamamen ödediğini veya ödemek zorunda olmadığını ortaya koyacak iddia ve deliller sunmak zorundadır. Artık alacaklının “fatura bedelinin aslında ödenmediği” gibi bir iddiayı ispat etmesi gerekmeyecektir.

“ Kapalı fatura düzenlenmiş olması ilk derece mahkemesi ve bölge adliye mahkemesinin kabul ettiği gibi fatura bedelinin ödendiğine dair karine teşkil eder ise de aksinin ispatı mümkündür. Davacı tarafça birden fazla olan takip dayanağı faturalara mahsuben, makbuz, banka kayıtları ve çekleri ibraz edilmiştir. Takip dayanağı olan fatura ya da faturalardan sonra o faturada yazılı miktar için kısmen ödeme olması halinde, bedelinin ödenmiş olması nedeniyle kapalı olarak düzenlenmiş faturaya dayalı tekrar ödeme yapılması beklenemeyeceği ve hayatın olağan akışına aykırı olduğundan kapalı fatura karinesine dayanılamayacağı, aksinin ispatlandığının kabulü gerekir.

Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş; davacının yaptığını kanıtladığı ödemelerin tarihlerinin dikkate alınıp, tarafların beyanını da almak suretiyle, hangi faturalara mahsuben yapıldığı hususu da araştırılıp, fatura tarihinden sonra yapılan ödemenin ilişkin olduğu faturalar yönünden kapalı fatura karinesini çürüttüğünden ve diğerleri yönünden de kapalı fatura karinesinden hareketle bir karar verilmesi…”

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 03.09.2021

Av. Kadir Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Ticaret Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir. Çalışmalarını Ticaret Hukuku ve Şirketler Hukuku alanında yoğunlaştırmıştır.