İkamet İzni Türleri

 

İkamet İzni Genel Bilgi

 

Vize muafiyeti tanınan ülkelerin vatandaşları da vize ile Türkiye’ye giriş yapanlar da doksan günden fazla Türkiye’de kalamaz. Vizenin ya da vize muafiyet hakkının tanıdığı sürenin dolmasından öncce ikamet başvurusu yapılması şarttır. Vize süreniz dolmuş ( on günlük ek sure de geçmiş ) ve ikamet izni başvurusu yapmaya karar vermişsseniz Kaçak Durumda Olan Yabancıların Vize ve İkamet Başvuru Hakkı isimli yazıyı okuyabilirsiniz. Vize süreniz henüz dolmamışsa aşağıda şartları belirtilen ikamet izni türlerinden durumunuza uygun olan ikamet izni türünü seçerek başvuru yapmaya karar verebilirsiniz. Hangi ikamet izninin size uygun olduğunu öğrenmek için İkamet İzni Verilmesi Şartları başlıklı yazımızdan detayları öğrenebilir, bu makalenin altında yer alan bağlantı linklerinden diğer tüm sorularınıza cevaplar bulabilirsiniz.

 

İkamet İzni Genel Şartları

 

Her ikamet türüne özel ayrı şartlar mevcuttur. Kimler başvurabilir, hangi özellikleri taşıması gerekir gibi sorularınızın cevabı İkamet İzni Verilmesi Şartları başlıklı yazımızda incelenmiştir. Tüm ikamet izni türleri için geçerli olan genel şartlar ise şöyledir:

- Türkiye’de kalış amacıyla ilgili destekleyici bilgi ve belgeleri ibraz etmek,
- Vize verilemeyecek yabancılardan olmamak ( Madde 7 ve 15 ) ( Konuyla ilgili makalemiz aşağıda yer almaktadır. )
- Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak,
- İstenilmesi halinde, vatandaşı olduğu ya da yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak,
- Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek.

 

İkamet İzni / Oturma İzni Türleri

 

Aşağıda ikamet izni türlerinin kısa açıklamaları ve ikamet izninin Türkiye’de ne kadar kalma hakkı sağladığı açıklanacaktır. Karışıklığa mahal vermemek için peşinen belirtmek gerekir ki; ilgili kanunda kısa dönem ikamet izinlerinin iki yıllık sürelerle düzenleneceği hükmü yer almakta ise de uygulama yönetmeliği kısa dönem ikamet izinlerinin bir yıllık sürelerle düzenleneceğini belirtmiştir. Kanuna aykırı yönetmelik hükümleri hala yürürlükte olup, Göç İdaresi tarafından genellikle bir yıllık süreler dikkate alınarak uygulanmaktadır.

Altı ana grupta toplanan ikamet izni türü bulunmaktadır. Her biri ayrı makalelerde tüm detayları ile incelenmiştir. Bunlar;

 

• Kısa Dönem İkamet İzni
• Aile İkamet İzni
• Öğrenci İkamet İzni
• Uzun Dönem İkamet İzni
• İnsani İkamet İzni
• İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

 

Şeklinde sıralanmaktadır. Aşağıda her bir başlık hakkında kısa kısa bilgiler verilecektir.

 

Kısa Dönem İkamet İzni

 a) Bilimsel araştırma amacıyla gelecekler

 

Bilimsel araştırma izne tabi ise ilgili kurum veya kuruluştan alınmış izin, izne tabi değilse araştırma konusuna ilişkin beyan istenir. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

b) Türkiye’de taşınmaz malı bulunanlar

 

Taşınmazın konut olması ve bu amaçla kullanılması gerekir. Mülkiyet sahibi başvurabilir. Aile üyeleri tapuda tescilli değillerse yararlanamazlar. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

c) Ticari bağlantı veya iş kuracaklar

 

İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

ç) Hizmet içi eğitim programlarına katılacaklar

 

Program süresince düzenlenir. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

d) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar ya da öğrenci değişim programları çerçevesinde eğitim veya benzeri amaçlarla gelecekler

 

İlgili kurumdan alınacak bilgi veya belgelerin sunulması istenir. İkamet izni süresi, eğitim veya benzeri amacın süresini geçemez. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

e) Turizm amaçlı kalacaklar

 

En sık başvurulan ikamet izni türüdür. Yabancının ülkede nerede, ne zaman ve ne süreyle kalacağı gibi seyahat planına ilişkin hususlardaki beyanı değerlendirilir. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan duyuru ile; 01.01.2020 tarihinden itibaren turizm amaçlı uzatma başvurularının uygun görülmeyeceği belirtilmiştir.

 

f) Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşımamak kaydıyla tedavi görecekler

 

Yabancıların kamu veya özel hastanelere kabulleri aranır. İkamet izinleri tedavi sürelerine uygun olacak şekilde düzenlenir. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

g) Adli veya idari makamların talep veya kararına bağlı olarak Türkiye’de kalması gerekenler

 

İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

ğ) Aile ikamet izninden kısa dönem ikamet iznine geçenler

 

Türk vatandaşı ile evli olup üç yıl aile ikamet izni ile üç yıl Türkiye’de kalanlar, aile ikamet izni ile üç yıl Türkiye’de kalıp da on sekiz yaşını dolduranlar, sure şartı aranmaksızın destekleyicinin ölümü halinde ona bağı aile ikamet iznine sahip olanlar başvurabilirler. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

h) Türkçe öğrenme kurslarına katılacaklar

 

Türkçe kursu veren kurumun Milli Eğitim Bakanlığından izinli olması şartı aranır. Kurs süresi bir yıldan az ise ikamet izni süresi kurs süresini geçemez. İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Yalnızca bir kez iki yıllık uzatma başvurusu yapılabilir.

 

ı) Kamu kurumları aracılığıyla Türkiye’de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacaklar

 

İlk başvuruda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla iki yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

i) Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içinde müracaat edenler

İlk başvuruda en fazla bir yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu yapılamaz.

j) Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu

İlk başvuruda en fazla beş yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla beş yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

k) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları

İlk başvuruda en fazla beş yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla beş yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

 

Aile İkamet İzni

 

En sık başvurulan ikamet izni türlerinden bir diğeridir. Başvurucu yönünden ayrı başvurucunun ‘aile büyüğü’ olarak gösterdiği ve ‘destek’ olarak adlandırılan kişi yönünden ayrı inceleme yapılır. Aile İkamet İzni Başvuru Şartları ve Detayları başlıklı yazımızdan konu hakkında detaylar incelenebilir.

a) Aile ikamet izni talep edenin desteği

-Türk vatandaşı,

-Çıkma izniyle ayrılan Türk vatandaşlığından ayrılan,

-En az bir yıldır ikamet izni sahibi olan yabancı,

-Çalışma izni kimlik belgesi olanlar,

-Mülteci veya ikincil koruma başvuru belgesi veya kimliği olanlardan biri olmalıdır.

b) Aile ikamet izni talep eden kişi:

-Desteğin eşi,

-Desteğin veya desteğin eşinin ergin olmayan çocuğu,

-Desteğin veya desteğin eşinin ergin de olsa bağımlı olan çocuğu, ( Konuyla ilgili makalemiz aşağıda yer almaktadır. )

-Desteğin veya desteğin eşinin evlatlık çocuğu,

c) Süresi

Destekleyicinin ikamet izni veya çalışma izni süresini aşmamak kaydı ile ilk başvuruda en fazla üç yıllık ikamet izni verilebilir. Her uzatma başvurusunda en fazla üç yıllık ikamet izni verilebilir. Uzatma başvurusu sayı sınırı bulunmamaktadır.

 

Öğrenci İkamet İzni

 

a) Kimler Başvurabilir?

Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora öğrenimi görecek yabancılara; velilerinin veya yasal temsilcilerinin muvafakatiyle ilk ve orta derecede öğrenim görecek yabancılara, Kamu kurum ve kuruluşları aracılığıyla gelerek Türkiye’de öğrenim görecek yabancılara verilebilir. Bu izin, öğrencilerin ailelerine herhangi bir başvuru hakkı vermemekle birlikte, eş ve çocukları ikamet izni sahibi öğrenciyi destek göstererek aile ikamet iznine başvurabilirler.

b) Süresi

Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora öğrenimi görecek yabancılara verilecek ikamet izni, öğrenim programının tamamını kapsayacak şekilde düzenlenebilir. Normal eğitim süresinde mezun olamayan öğrencinin ikamet izni en fazla birer yıllık sürelerle ve azami eğitim süresini aşmayacak şekilde uzatılır.

 

Uzun Dönem İkamet İzni

a) Kimler Başvurabilir?

-Türkiye’de kesintisiz sekiz yıl ikamet izniyle kalanlar( Konuyla ilgili makalemiz aşağıda yer almaktadır. )

-Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara uyan yabancılar

b) Şartları

- Son üç yıl içinde sosyal yardım almamış olmak,
- Kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelire sahip olmak,
- Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak,
- Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak (Göç Politikaları Kurulunun uygun gördüğü yabancılar hariç)

 

c) Süre

Süresiz düzenlenmekte olup başvurucuya Türkiye'de süre sınırı olmaksızın bulunma ve yasal ikamet hakkı tanır.

 

İnsani İkamet İzni

a) Kimler başvurabilir?

-Çocuğun yüksek yararı söz konusu olduğunda

-Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı hâlde, yabancıların Türkiye’den çıkışları yaptırılamadığında ya da Türkiye’den ayrılmaları makul veya mümkün görülmediğinde

-55 inci madde uyarınca yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmadığında

-53 üncü, 72 nci ve 77 nci maddelere göre yapılan işlemlere karşı yargı yoluna başvurulduğunda

-Başvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı süresince

-Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancıların, ikamet izni verilmesine engel teşkil eden durumları sebebiyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkânı bulunmadığında

-Olağanüstü durumlarda diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmadan, Bakanlıkça belirlenen sürelerle sınırlı olmak kaydıyla ve Genel Müdürlüğün onayı alınarak valiliklerce insani ikamet izni verilebilir ve bu izinler uzatılabilir.

 

b) Süre

İkamet izninin ne kadar süre ile düzenleneceğine yönelik bir düzenleme bulunmamakta olup sürenin takdiri Bakanlık yetkisindedir.

 

İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

 

a)Kimler başvurabilir?

İnsan ticareti mağduru olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe bulunan yabancılara insan ticareti mağduru ikamet izni düzenlenmektedir.

 

b)Süre

İnsan ticareti mağduru ikamet izni valiliklerce otuz gün süreli düzenlenmektedir.Düzenlenen insan ticareti mağduru ikamet izinleri en fazla altışar aylık sürelerle uzatılabilir, ancak bu süreler toplamda üç yılı geçemez.

 

Daha fazla bilgi almak için info@kutelhukuk.com üzerinden mail yolu ile, whatsapp hattından veya telefon numarası üzerinden iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.