Erişimin Engellenmesi Kararı Kim Tarafından Verilir, İtiraz Nereye Yapılır, Süresi

İnternet Kanunu uyarınca, bazı özel suçlar nedeniyle veya kişilik haklarının ihlali ile özel hayatın gizliliğinin ihlali nedenlerinden biri ile şikayetçinin başvurusu üzerine Sulh Ceza Hakimliği, çeşitli istisnai hallerde doğrudan BTK tarafından,  bazı hallerde ceza davasının görüldüğü mahkeme tarafından ve istisnai olarak Şans Oyunları Kanunu uyarınca yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından erişimin engellenmesi veya yayından çıkarma kararı verilebilmektedir. Fakat bu uygulama ve kararlar kimi zaman yetersiz inceleme veya hatalı yorumlar nedeniyle, içerik sahibinin haklarını ihlal edebilmektedir. Bu çalışmada kim tarafından hangi hallerde erişimin engellenmesi kararı verilebileceği, mahkemenin, Sulh Ceza Hakimliği’nin ve BTK’nın erişimin engellenmesi veya yayından kaldırma kararlarına karşı nasıl itiraz edilebileceği açıklanacaktır.

1- Koruma Tedbiri Olarak Mahkeme veya Savcılık Tarafından Verilen Erişimin Engellenmesi Kararına İtiraz Mercii ve Süresi: İnternet Kanunu Madde 8/1

Aşağıda sayılan suçlar nedeniyle İnternet Kanunu’nun 8/1 fıkrası uyarınca soruşturmayı yürüten Savcılığın başvurusu üzerine Sulh Ceza Hakimi tarafından veya kovuşturma aşamasına geçilmişse mahkeme tarafından erişimin engellenmesi kararı veya içeriğin çıkarılması kararı verilebilir. İstisnai olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde soruşturmayı yürüten Savcılık tarafından da Sulh Ceza Hakimliği’ne 24 saat sonra sunmak ve onaylatmak üzere karar verilebilir.

-İntihara yönlendirme (madde 84),

-Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),

-Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190),

-Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194),

-Müstehcenlik (madde 226),

-Fuhuş (madde 227)

-Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228),

-25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar.

-29/4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar

Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesine ilişkin karara 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 268. Maddesine göre itiraz edilebilir. ( Kanun madde 8/2-son cümle) Buna göre Sulh Ceza Hakimi tarafından verilen erişimin engellenmesi kararlarında itiraz mercii bir üst numaralı Sulh Ceza Hakimliği, kovuşturma aşamasında asliye ceza mahkemesince verilen kararlarda itiraz mercii ağır ceza mahkemesi, ağır ceza mahkemesince verilen kararlar itiraz mercii bir üst numaralı ağır ceza mahkemesidir. İtiraz süresi ise 7 gün olup erişimin engellendiğinin öğrenilmesi ile başlar.

2- İdari Tedbir Olarak BTK Tarafından Verilen Erişimin Engellenmesi Kararına İtiraz Mercii ve Süresi: İnternet Kanunu Madde 8/4

Aşağıdaki hallerde BTK tarafından idari tedbir niteliğinde erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması kararı re’sen verilebilir:

-Yukarıda sayılan suçların muhatabı olan içerik sağlayıcılarının veya yer sağlayıcılarının yurt dışında olması halinde,

-Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),

-Müstehcenlik (madde 226),

-Fuhuş (madde 227),

-Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228),

-29/4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçların söz konusu olması halinde.

Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra) ile Müstehcenlik (madde 226) suçlarına ilişkin olarak içerik veya yer sağlayıcıların yurt içinde bulunması halinde bu karar, yirmi dört saat içinde Sulh Ceza Hakimliği onayına sunulur ve hâkimlik kararı en geç yirmi dört saat içinde verilir. (Yön. Madde 14)

Erişimin engellenmesi kararının re’sen BTK tarafından verilmesi halinde idari tedbir niteliğinde erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması kararı verildiğinden itirazlar Sulh Ceza Hakimliği’ne değil BTK’ya yapılır. İtiraz süresine ilişkin yasal bir düzenleme bulunmamakla birlikte, öğrenme tarihinden itibaren makul süre içerisinde itiraz edilmesi önem arz eder. Detaylar için tıklayınız.

3- İlgili Mevzuat Çerçevesinde Şans Oyunu Tertip Etme Hak ve Yetkisine Sahip Kurumların Verdiği Erişimin Engellenmesi Kararlarına İtiraz Mercii ve Süresi: İnternet Kanunu Madde 8/14

İnternet Kanunu’nun 8/14 fıkrası uyarınca 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde tanımlanan kurum ve kuruluşlara özel bir yetki verilerek, kendi görev alanına giren suçların işlendiğini tespit etmeleri halinde doğrudan bu kurum ve kuruluşlarca erişimin engellenmesi kararı verilebilmektedir. Bu karara karşı nereye, nasıl ve hangi sürede itiraz edileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Detaylar için tıklayınız.

4- Kamu Düzeni Gerekçesiyle Mahkemesiz Erişimin Engellenmesi Kararı: İnternet Kanunu Madde 8/A

Aşağıdaki hallerde gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hakim, savcı, Cumhurbaşkanı veya ilgili Bakanlık talebi ile BTK Başkanı tarafından erişimin engellenmesi kararı verilebilir:

-Yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması,

-Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması,

-Suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması sebeplerinden bir veya bir kaçına bağlı olarak.

Cumhurbaşkanlığı veya Bakanlık talebi üzerine BTK Başkanı tarafından verilen erişimin engellenmesi kararları Sulh Ceza Hakimi’ne onaylatılmak üzere 24 saat içerisinde sunulmak zorundadır. Bahse konu uygulama sonucunda alınan erişimin engellenmesi kararına karşı itirazın nereye ve hangi sürede yapılacağına ilişkin mevzuatta hüküm bulunmamaktadır. Sulh Ceza Hakimliğinin onay kararına 7 gün içerisinde itirazın mümkün olduğu, bu yol ile itiraz hakkının kullanılabileceği değerlendirilmektedir.

5- Kişilik Haklarının İhlali ve Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Nedeniyle Verilen Erişimin Engellenmesi Kararlarına İtiraz Süresi ve Mercii: İnternet Kanunu Madde 9 ve 9/A

5.1. Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle Verilen Erişimin Engellenmesi Kararına İtiraz Süresi ve İtiraz Mercii

İnternet Kanunu’nun 9/6 fıkrası uyarınca kişilik haklarının ihlali nedeniyle verilen erişimin engellenmesi kararına kararın öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren Sulh Ceza Hakimliği’ne (bir üst numaralı hitaben) verilecek dilekçe ile itiraz edilir. İtiraz gerekçeleri ve Anayasa Mahkemesi’nin Ali KIDIK kararı için tıklayınız.

5.2. Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Nedeniyle Verilen Erişimin Engellenmesi Kararına İtiraz ve İtiraz Mercii

İnternet Kanunu’nun 9/A maddesinin düzenlemesinde, özel hayatın gizliliği ihlal edilen şikayetçinin doğrudan BTK’ya başvurarak erişimin engellenmesini talep hakkı bulunduğu düzenlenmiştir. Ne var ki uygulamada BTK’ya doğrudan başvurmak yerine özel hayatın gizliliğinin ihlali bir yönüyle kişilik hakkı ihlali de olacağından ya da bu düzenleme doğru anlaşılmadığından BTK’ya başvurulmak yerine yine Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulmaktadır. Bu ayrıma bağlı olarak erişimin engellenmesi kararı bu kapsamda verilecek ise yine bu karara kararın öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren Sulh Ceza Hakimliği’ne (bir üst numaralı hitaben) verilecek dilekçe ile itiraz edilir. Fakat doğrudan BTK’ya başvurulmak suretiyle erişimin engellenmesi kararı verilmiş ise bu kez itirazlar BTK’ya yapılmaktadır. BTK tarafından verilen karar başvurucu tarafından 24 saat içerisinde Sulh Ceza Hakimliği’ne onaylatılmak zorunda olduğu için, Sulh Ceza Hakimliği’nin onaylama kararına itirazın da mümkün olduğunu değerlendiriyoruz.

Sonuç Olarak

Erişimin engellenmesi kararını kim verebilir, erişimin engellenmesi kararı hangi gerekçelerle verilebilir, erişimin engellenmesi kararına kimler nereye hangi sürede itiraz edebilir gibi soruların cevaplarının arandığı yazımızda sonuç itibariyle erişimin engellenmesi kararını alabilecek merciiler: Sulh Ceza Hakimliği, davaya bakan mahkeme, BTK, istisnai hallerde Cumhurbaşkanlığı ve Savcılık olarak gösterilebilir. İtiraz merciine ilişkin her duruma özel ayrı düzenleme yapılmamış olması itiraz hakkının bulunmadığı izlenimi yaratmakta ise de idarenin tüm işlemlerine karşı itiraz hakkı anayasal haklardandır. Sonuç olarak;

Sulh Ceza Hakimliği tarafından alınan veya kanun gereği Sulh Ceza hakimi tarafından onaylanan erişimin engellenmesi kararlarına itiraz, 5271 sayılı CMK uyarınca öğrenmeden itibaren 7 gün içinde bir üst numaralı Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılır.

BTK tarafından, özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle veya idari tedbir niteliğindeki erişimin engellenmesi kararları bakımından ise itiraz mercii düzenlenmemiş olmakla birlikte, BTK bünyesinde itirazın mümkün olduğu uygulamada görülmektedir. Aynı şekilde Sulh Ceza Hakimliği’ne onaylatma işlemi yürütüldüğünden onay kararına itirazın da mümkün olduğu değerlendirilmektedir.

 Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 23.03.2021

Av. Kadir Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Ticaret Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir. Çalışmalarını Ticaret Hukuku ve Şirketler Hukuku alanında yoğunlaştırmıştır.